15/6/09

Ο Μπορχες κι εγω


Σαν χθες, στις 14 Ιουνίου 1986, πεθαίνει στη Γενεύη ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες.
Για τη σχέση που έχω με τον μεγάλο Αργεντινό Δημιουργό, έχω γράψει στη σχετική ανάρτηση (Ο Μεγάλος Παραμυθάς/ http://teopap21.blogspot.com/2008/06/blog-post_18.html), την περασμένη χρονιά, με αφορμή την ίδια επέτειο.
Φέτος θα αφήσω τον ίδιο τον Ποιητή να μιλήσει, μέσα από το έργο του "Ο Μπόρχες κι εγώ" (Συλλογή "Ο ποιητής",/"Άπαντα πεζά", εκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2005, σε μετάφραση, επιμέλεια και σχόλια του Αχιλλέα Κυριακίδη).

Ο ΜΠΟΡΧΕΣ ΚΙ ΕΓΩ
Στον άλλον, στον Μπόρχες, συμβαίνουν όλα. Εγώ, περπατώ στο Μπουένος Άιρες και σταματώ, ίσως πια μηχανικά, για να κοιτάξω την καμάρα μιας εισόδου και την καγκελόπορτα· νέα του Μπόρχες λαβαίνω με το ταχυδρομείο και βλέπω τ' όνομά του σε μια τριανδρία καθηγητών ή σ΄ένα βιογραφικό λεξικό. Εμένα μ΄αρέσουν οι κλεψύδρες, οι χάρτες, η τυπογραφία του 18ου αιώνα, η γεύση του καφέ και η πεζογραφία του Στήβενσον· ο άλλος, μοιράζεται μαζί μου αυτές τις προτιμήσεις, αλλά μ΄έναν τρόπο ματαιόδοξο που τις μετατρέπει σε καμώματα θεατρίνου. Θα΄ταν υπερβολικό να πω ότι οι σχέσεις μας είναι εχθρικές· εγώ ζω, εγώ αφήνομαι να ζω, μόνο και μόνο για να μπορεί ο Μπόρχες να υφαίνει τη λογοτεχνία του, κι αυτή η λογοτεχνία με δικαιώνει. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να παραδεχτώ πως έχει γράψει μερικές αξιόλογες σελίδες, αλλά αυτές οι σελίδες δεν μπορούν να με σώσουν, ίσως γιατί το καλό δεν ανήκει πια σε κανέναν, ούτε καν στον άλλον, αλλά στη γλώσσα ή στην παράδοση. Κατά τα άλλα, εγώ είμαι καταδικασμένος να χαθώ, να χαθώ για πάντα, και μόνο κάποια στιγμή μου μπορεί να επιβιώσει στον άλλον. Λίγο λίγο, του τα παραχωρώ όλα, κι ας ξέρω τη διεστραμμένη συνήθειά του να παραποιεί και να υπερβάλλει. Ο Σπινόζα κατάλαβε πως όλα τα πράγματα θέλουν να παραμείνουν αυτό που είναι· η πέτρα θέλει να είναι αιωνίως πέτρα, και η τίγρη, τίγρη.
Εγώ θα παραμείνω Μπόρχες· όχι ο εαυτός μου (αν υποτεθεί ότι είμαι κάποιος), αν και αναγνωρίζω τον εαυτό μου λιγότερο στα βιβλία του απ' όσο στα βιβλία πολλών άλλων ή στο περίτεχνο γρατζούνισμα μιας κιθάρας. Πριν κάποια χρόνια, προσπάθησα ν΄απελευθερωθώ απ΄αυτόν, και πέρασα απ΄τις μυθολογίες των προαστίων στα παιχνίδια με το χρόνο και το άπειρο· αυτά τα παιχνίδια, όμως, τώρα πια ανήκουν στον Μπόρχες, και θα χρειαστεί να επινοήσω άλλα.
Έτσι, όλη μου η ζωή είναι μια φυγή, κι όλα τα χάνω κι όλα ανήκουν στη λήθη - ή σ΄αυτόν.

Δεν ξέρω ποιος από τους δύο μας γράφει αυτή τη σελίδα.

19 σχόλια:

anepidoti είπε...

ήρθα απ' την "ασχήμια" του ιράν...
πόσο καλό μου έκανε, νάξερες....
fegia μου, αν δεν είχαμε κι αυτές τις ανάσες πώς θα συνεχίζμε, δεν ξέρω.
δεν έχω να σχολιάσω για τον μπόρχες και τον "άλλον", δεν του πρέπει. μόνο να στματήσω για λίγο στα όμορφα.
ένα φιλί για την στάση πούκανα!

dodo είπε...

Μιά άλλη συνάντηση με τον Μπόρχες, που μ' αρέσει- αυτή τού ποιητή Αλέξη Ζακυθηνού:

Αργεντινή διαπίστευση

Ψηλαφώντας περπατούσε ανάμεσά μας ο τυφλός
ποιητής, δεδηλωμένος Έλλην Γεώργιος Λουδοβίκος
Βόργης κι έχεε γύρω μιά λεπτή ευωδιά από κήπους
και βραγιές τής πόλης τών καλών ανέμων, μαζί
με αλμύρα τών ελληνικών γιαλών, κι ενώ ζητούσα
ν' αυτοσυστηθώ, πριν δε μιλήσω καν, με πήρε
σταθερά απ' το χέρι και προς την διακεκριμένη
ομήγυρη "Ένας συντοπίτης μου" είπε.

Roadartist είπε...

Fegia μου έχω περάσει αρκετές φορές και όλο αναγκάζομαι να αφήσω στην αρχή το κείμενο του ποστ σου γιατί δε προλαβαίνω να το διαβάσω.. Αν όλα πάνε καλά, από αύριο θα σας διαβάζω όπως και πριν.. και θα ανοίξω κ τα σχόλια.. Μια καλησπέρα σου αφήνω και θα περάσω να διαβάσω την πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση σου άμεσα να έχω τον απαιτούμενο χρόνο.. Εφέτος το καλοκαίρι μου προτείνεις να διαβάσω δηλαδή Μπόρχες;;;; Δεν τον έχω προσέξει όσο πρέπει...Σε φιλώ!

Άστρια είπε...

Μία ειλικρινής (αλλά αναπόφευκτα πάλι λογοτεχνική) προσέγγιση του άλλου εγώ.
Πολύ όμορφη αφιέρωση, που του αρμόζει, όπως και η περσινή σου στην οποία ανέτρεξα.
Είναι στο καλοκαιρινό πρόγραμμα βιβλίων να τον θυμηθώ και συνέτεινες οπωσδήποτε σ' αυτό:)

Καλέ μου fegia,
Να σου εκμυστηρευτώ ότι συμπτωματικά, !:)σε μία πολύ πρόσφατη ανάρτησή μου "μιλώντας για φως" επέλεξα να γραφτεί μεταξύ των άλλων κάτι πολύ όμορφο του Μπόρχες, ξέροντας ότι ειδικά σε σένα αρέσει και είχα κρατήσει την ανάρτηση λίγο παραπάνω για να την δεις. Σήμερα διάβασα για την επέτειό του από σένα!!

Φιλιά πολλά κι από εδώ΄:))

Roadartist είπε...

..το κείμενο αυτό μου θύμισε πολύ τον Πεσσόα.. με τους πολλούς "άλλους".. με την περίφημη φράση του "Ζωή είναι να είσαι άλλος" ..
Υ.Γ. ξαναπέρασα όπως κατάλαβες :)
Φιλάκια, καλό σκ!

Fegia είπε...

@anepidoti
Καλή εβδομάδα καλή μου φίλη.
Απαντώ -ως συνήθως- με μεγάλη καθυστέρηση, για την οποία ζητώ συγνώμη από όλους τους σχολιαστές...

Σ ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Όσο για την θλιβερή πραγματικότητα που ζούμε....τι να πω....γι αυτό υπάρχει η λογοτεχνία.
Για να δραπετεύουμε από τον κόσμο (αν δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε ούτε κατά λίγο).

Φιλιά (βροχερά)...

Fegia είπε...

@dodo
Υπέροχο το κείμενο που μας προσφέρεις.
Σ ευχαριστώ.
:)

Fegia είπε...

@Roadartist
Καλή μου φίλη.
Αυτές τις μέρες παρακολουθώντας (λίγο) τα περί των εγκαινίων του Μουσείου, σε σκεφτόμουν, σίγουρος οτι θα (ξανα)πέρασες από κει, κάνοντας βόλτες στον αγαπημένο σου πεζόδρομο...

Όσο για τον Μπόρχες, είναι πράγματι μια ανεκτίμητη συντροφιά (και) για τις διακοπές.

Πολλά φιλιά.

Fegia είπε...

@Άστρια
Άστρια μου, καλή εβδομάδα.
Να τον προτιμήσεις τον Μπόρχες για τον ελεύθερο καλοκαιρινό σου χρόνο.
Αξίζει τον κόπο.
Κρίμα που δεν αντιλήφθηκα τη σχετική ανάρτησή σου.
Θα επανορθώσω άμεσα :)))

Φιλιά από το βροχερό Βορρά.

Roadartist είπε...

Εννοείται ότι πέρασα.. πρώτη φορά είδα την περιοχή τόσο πολύ καλά "προστατευμένη".. έκανα κ σχετική ανάρτηση.. (πριν από τα εγκαίνια όμως..) Φιλάκια!

nikiplos είπε...

cher Fegia, bonsoir mon ami!

Τον γνωρίζω πολύ λίγο, αλλά από το απόσπασμα που διάβασα, είναι πολύ κορφτερή πέννα. Μέσα απο μια οξεία αυτοαποδόμηση περνάει μηνύματα που αν μη τι άλλο είναι γεμάτα ζωή, γεμάτα φως...

Θυμήθηκα λίγο τον Σκαρίμπα, που όταν τον βράβευαν είχε πει πως έχει κάνει σπουδαιότερα πράγματα από αυτά που του είχαν προσάψει. "Έχω πηδήξει φράχτες, έχω κυνηγήσει πουλιά, έχω ξαπλώσει στη χλόη ..." (κάπως έτσι δεν το θυμάμαι ακριβώς)

Αν και άλλη η αφετηρία του καθενός, ανατέμνονται στην μία και μοναδική αλήθεια του να ζεις την κάθε στιγμή και να ανακαλύπτεις τα μεγάλα, κρυμμένα μέσα σε έναν σωρό από ασημαντότητες...

bonne soirèe mon ami!

Γεφυριστές είπε...

Έχω διαβάσει το αφιέρωμά σου ίσα με 5 φορές. Εκτιμώ, σέβομαι και απολαμβάνω τα έργα του. Το πρώτο που διάβασα ήταν "Η αναφορά του Μπρόντι". Εκεί στον επίλογο σημειώνει:
Είναι γνωστό πως η λέξη "επινόηση" σήμαινε αρχικά "ανακάλυψη". Γι΄ αυτό η Καθολική Εκκλησία γιορτάζει την Ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού και όχι την αναστήλωση ή την ανακάλυψή του...

Χαιρετώ!

Σταλαγματιά είπε...

Γνώριζα ελάχιστα για τον Μπόρχες και ομολογώ με εχει εντυπωσιάσει.
Μεσα από το κείμενο σου τον μαθαίνω.
Με έναν υπέροχο τρόπο!

όλη μου η ζωή είναι μια φυγή, κι όλα τα χάνω κι όλα ανήκουν στη λήθη - ή σ΄αυτόν

Καλό μεσημέρι

Ανώνυμος είπε...

κάτι ήθελα να πω για τον υπέροχο Μπόρχες, αλλά το el gatillo το ακούω συνέχεια, υπέροχο κομμάτι!

Fegia είπε...

@nikiplos
Bonjour mon cher ami!
Οι παρατηρήσεις σου είναι πολύ σωστές.
Η αναφορά στο σχόλιο του μπαρμπα Γιάννη του Σκαρίμπα, περί "σπουδαιότερων πραγμάτων¨(μέσα από τα βιώματα της καθημερινότητας) είναι όλη η ουσία.

Λοιπόν, με τον Μπόρχες, συμβαίνει αυτό ακριβώς. Η αφήγηση των απλών καθημερινών (και μυθοπλαστικών) ιστοριών, που αρχικά δεν π[αρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερη σημασία, κάποιο κρυμένο νόημα κλπ.
Στη συνέχεια, βέβαια και σε μια δεύτερη ανάγνωση αρχίζει να αποκαλύπτεται ο πλούτος του κειμένου σε εικόνες, η άσκηση της φαντασίας του αναγνώστη σε δημιουργικές περιοχές και -πάνω απ' όλα- η απίθανη γοητεία της μοναδικής γραφής του ποιητή.

Τα έργα του Μπόρχες είναι σαν τις ταινίες του Χίτσκοκ.
Τις βλέπεις μια φορά και μπορέι να μείνεις μόνο στο σασπενς. Ξαναβλέποντάς τις ανακαλύπτεις προοδευτικά το απύθμενο βάθος στην καταγραφή και παρουσίαση των ανθρώπινων χαρακτήρων, την ψυχαναλυτική διάσταση της φιλμικής γραφής.

Je t' embrasse.

Fegia είπε...

@Αλέκα
Είπες τη σωστή λέξη..."απολαμβάνω"
Όλο το έργο του Μπόρχες προσφέρεται για μια μοναδική απόλαυση.
Μαζί με την αναφορά στο Μπρόντι, θα ξεχωρίσω το ¨Νότο" (το αγαπημένο του ίδιου του συγγραφέα, το ¨Αλεφ" (βεβαίως) και -το πλέον αγαπημένο μου- "Τα κυκλικά ερείπια".

Fegia είπε...

@Αναστασια
Χαίρομαι που βρίσκεις στο Μπόρχες και το εργο του, στοιχεία δικά σου.
Αξίζει να τον διαβάσεις.
Καλό μεσημέρι.

Fegia είπε...

@ηλιογραφος
Καλώς επαν'ήλθες στον (πεζό) πλανήτη μας!

roadartist είπε...

Πέρνα από το Blog, ένα μικρό ευχαριστώ :)