ενας ευρωπαιος Πολιτης

Το περιοδικό "Πολίτης" (και αργότερα "Δεκαπενθήμερος Πολίτης") αποτελούσε στη δεκαετία του '80 ένα προσφιλή τόπο κατάθεσης απόψεων, σχολίων και προβληματισμού της ανανεωτικής αριστεράς. Εκδότης του ο Άγγελος Ελεφάντης και συνεργάτες προσωπικότητες του πολιτικού, επιστημονικού και πνευματικού κόσμου. Μέσα από τις στήλες του ξεπηδούσαν θέματα που ξεπερνούσαν τα όρια ενός "στείρου" πολιτικού προβληματισμού και άπτονταν γενικότερων θεμάτων (πολλές φορές πρωτότυπων) που απασχολούσαν ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Τα άρθρα του και οι διάλογοι, που προέκυπταν μέσα από τις γόνιμες προσθήκες ή διαφωνίες συνεργατών και αναγνωστών, προσέδιδαν μια ξεχωριστή ποιότητα στον προβληματισμό της Αριστεράς.

Μέσα από τις στήλες του περιοδικού δεν έλλειπε το χιούμορ, απαραίτητο εφόδιο άλλωστε για την εκτόνωση ενός (πολιτικού) κλίματος υπό συνθήκες σοβαροφανούς Πασοκικής διακυβέρνησης.

Ενα χιούμορ πλαισιωμένο και με αυτοσαρκασμό, που αποτελούσε και την ειδοποιό διαφορά με τον δογματικό χώρο της Αριστεράς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσε η αθλητική και (παρα)αθλητική δημοσιογραφία που φιλοξενούσε επιδεικνύοντας κατ΄αυτό τον τρόπο τον επιβαλόμενο σεβασμό σε μερίδα αναγνωστών του με σχετικά ενδιαφέροντα...

Κάποια στιγμή μάλιστα προχώρησε και σε ένα διαγωνισμό, θέτοντας το σύνθετο ερώτημα:

"Ποιός, πότε, γιατί και σε ποιούς είπε την φράση ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΤΟΥΣ 300 ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ και σε ποιό έντυπο δημοσιεύτηκε"

Το βραβείο για τον νικητή ήταν η προσφορά όλων των τευχών του περιοδικού από το πρωτοεκδοθέν μέχρι το τελευταίο (Νο 50).

Η πρόκληση για ένα ΑΕΚτζή ήταν μεγάλη!

Την επική αυτή φράση την είχε εκστομίσει λίγες εβδομάδες πριν ο τότε προπονητής της ΑΕΚ Γιάτσεκ Γκμοχ, απευθυνόμενος στους ποδοσφαιριστές της ομάδας, ενόψει ενός κρίσιμου Ευρωπαϊκού αγώνα! Η συγκεκριμένη προτροπή είχε δημοσιευτεί στο συλλογικό έντυπο "Δικέφαλος".

Έστειλα - όπως είναι προφανές - την απάντηση και μετά από λίγες μέρες δέχτηκα την πρόσκληση να παραλάβω το βραβείο μου.

Επισκέφτηκα ένα πρωινό τα γραφεία του περιοδικού στην Πλάκα. Μπαίνοντας είδα τον εκδότη (που γνώριζα από το φωτορεπορτάζ) και ένα άλλο συνεργάτη.

Εξήγησα το λόγο της επίσκεψης και τότε ο συμπαθής συνεργάτης χαμογελώντας διετύπωσε μια απορία για τις ποδοσφαιρικές μου προτιμήσεις μαζί με ένα ελαφρά ειρωνικό σχόλιο...

Ήταν οπαδός του Ολυμπιακού όπως μου εξήγησε. Δηλαδή ένα γαύρος (στην ποδοσφαιρική αργκό).

Αυτό ήταν ίσως και το μοναδικό "μεμπτό" σημείο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη... 

Ενός εξαιρετικού ανθρώπου-κόσμημα της Αριστεράς.

Ενός ήπιου ηγέτη και στοχαστή.

Μιας προσωπικότητας με βαθειά ριζωμένες μέσα του τις αξίες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Ενός κοσμοπολίτη πολιτικού, που πριν λίγες ώρες πραγματοποίησε το τελευταίο του ταξίδι... 

μερες ραδιοφωνου

Η εκπομπή "Το θέατρο στο ραδιόφωνο" ήταν μια σειρά από τρεις βραδυνές ραδιοφωνικές εκπομπές που μεταδίδονταν την Κυριακή, την Δευτέρα και την Τετάρτη γύρω στις 9.οο μ.μ.

Το κάθε θεατρικό επεισόδιο ήταν, συνήθως, μια αυτοτελής ιστορία, που ανάλογα με τη μέρα παρουσίασής της ανήκε στο κοινωνικό (Κυριακή), αστυνομικό (Δευτέρα) και αποκλειστικά ελληνικό (Τετάρτη) δραματολόγιο.

Οι ηθοποιοί που ανελάμβαναν να εμψυχώσουν τους εκάστοτε ραδιοφωνικούς ήρωες ήσαν γνωστοί για την ορθοφωνία τους και πολλές φορές τον ηγετικό ρόλο είχαν γνωστά μεγάλα ονόματα του θεάτρου της εποχής.

Την Κυριακή το βράδυ λοιπόν, μετά την -ραδιοφωνική πάντα- παρουσίαση της προηγηθείσας αθλητικής δραστηριότητας περίμενα με αγωνία το έργο επί των ερτζιανών.

Προηγείτο ένας ενημερωτικός πρόλογος για το συγγραφέα και το έργο του και στη συνέχεια άρχιζε η ¨δράση¨. Μια δράση, όχι βέβαια επί σκηνής αλλά μέσα στο παιδικό μυαλό μου, με κύριο γνώρισμα το χτίσιμο ενός φανταστικού κόσμου που ζούσε και δρούσε μέσα σ΄ένα φανταστικό χώρο. Τα μορφικά χαρακτηριστικά που αποκτούσαν οι ήρωες ήσαν πάντοτε συναρτημένα με το ρόλο τους και οπωσδήποτε συνεπή με τα αρχέτυπα της εποχής, όπως προέκυπταν μέσα από τις σχετικές εικονογραφήσεις των (ηθικοπλαστικών) εντύπων της εποχής. Πολλές φορές κατέφευγα στα "Κλασσικά Εικονογραφημένα" (στην αντίστοιχη ιστορία) για να μορφοποιήσω τον συγκεκριμένο ήρωα. Κάποιες φορές, όμως λόγω της ηχητικής παρεμβολής της φωνής τους ένοιωθα μια δυσκολία σ' αυτή την προσπάθεια ταυτοποίησης.

Με αυτό τον τρόπο ήρθα για πρώτη φορά σε ηχητική επαφή με μυθικές φωνές του θεατρικού κόσμου της χώρας μας. Έτσι γνώρισα την Λαμπέτη, τον Χορν, την Ζαβιτσιάνου, την Χατζηαργύρη, τον Βόκοβιτς, τον Τζόγια και πολλούς από τους θεατρικούς αστέρες της εποχής.

Παράλληλα -και το κυριότερο- με αυτό τον τρόπο, (συμπληρωματικά με την ανάγνωση των εικονογραφημένων κλασσικών) εμυήθηκα στην παγκόσμια (κατά κύριο λόγο) λογοτεχνία (με όλες τις αναπόφευκτες απλουστεύσεις για τις ανάγκες και την οικονομία του ραδιοφωνικού μέσου). Ενός μέσου, που -μεσούσης της Χούντας - γινόταν και ραδιο-φονικό, όταν επρόκειτο για κλασσικά ρώσικα έργα που είχαν αναφορές στη Ρώσικη επανάσταση...

Είχα ξεχάσει όλη αυτή την εμπειρία και πολύ περισσότερο αγνοούσα το γεγονός ότι συνεχίζεται και σήμερα, από το Τρίτο Πρόγραμμα, την Κυριακή το βράδυ... ώσπου, μια παλιά ξεχωριστή και αγαπημένη φίλη (ίσως γνωρίζοντας και την αγάπη μου για τον Κάφκα) με ειδοποίησε ότι στο ¨θέατρο του ραδιοφώνου¨ θα ακουστεί "Η Δίκη".

Έτσι, μετά από μια απολαυστική αθλητική ενημέρωση, την Κυριακή που μας πέρασε, συνέχισα-όπως παλιά- τη θεατρική ακρόαση, που αποτέλεσε και την αφορμή για τη σημερινή ανάρτηση, αφιερωμένη στην αγαπημένη παιδική μου φίλη Χριστίνα. 

Το εικονιζόμενο ραδιόφωνο είναι το αυθεντικό, αυτό των παιδικών μου χρόνων.

Η καρικατούρα του Φρ. Κάφκα, ανήκει στον Bernhard Siller.

ο μοναχικος Σαμ

Το να παρακαλουθήσεις μια παράσταση του Πίτερ Μπρούκ είναι μια από τις εξαιρετικές απολαύσεις που μπορεί να προσφέρεις στον εαυτό σου.

Αν μάλιστα η παράσταση αυτή συνδυαστεί και με κείμενα του Σάμιουελ Μπέκετ, τότε η απόλαυση είναι ολοκληρωτική.

Λόγοι ανεξάρτητοι από τη θέλησή μου δεν μου απέτρεψαν να παραβρεθώ στην παράσταση "Fragments" στο θέατρο "Δημήτρης Χορν" το περασμένο διήμερο. 

Όσοι πιστοί, προλαβαίνετε σήμερα και (λόγω μεγάλης ζήτησης) εκτάκτως και αύριο στις 6.30.

Ο Μπέκετ υπήρξε o αγαπημένος μου θεατρικός συγγραφέας μαζί με τον Πιραντέλλο.

Η ματιά αυτού του "ανατόμου της απόγνωσης" πάνω στη ζωή, με συγκινούσε και με γοήτευε ταυτόχρονα. 

Πέρα, όμως από τη γοητεία και την απόλαυση που εισπράττει κανείς από τα κείμενα του, για μένα, το πρόσωπο του μοναχικού Σαμ, το τόσο ασύλληπτα εκφραστικό, υπήρξε ένα μοντέλλο για σπουδές πάνω στο σχέδιο.

Τέλος, να συμπληρώσω, οτι με τον συγγραφέα του "τέλος του παιχνιδιού" ...είχαμε και κάτι κοινό!

Ενα κοινό παιχνίδι, στο οποίο φορέσαμε και οι δύο τη φανέλα του τερματοφύλακα...

ο ανθρωπος που ηθελε να γινει βασιληας

Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε χθες αργά μια από τις πιο παραμυθένιες κινηματογραφικές ταινίες. Πρόκειται για το έργο "Ο άνθρωπος που ήθελε να γίνει βασιληάς" του Τζων Χιούστον.

Μια ταινία βασισμένη στο αντίστοιχο μηθιστόρημα του Ρ. Κίπλινγκ, με πρωταγωνιστές δύο από τα ιερά τέρατα του βρεττανικού καστ, τον Σον Κόνερυ και τον Μάϊκλ Κέην. Μαζί τους ο Κρίστοφερ Πλάμερ στο ρόλο του Κίπλινγκ.

Δύο τυχοδιώκτες, πρώην αξιωματικοί του βρεττανικού αποικιοκρατικού στρατού στην Ινδία συνάπτουν μεταξύ τους ένα συμβόλαιο, που τους υποχρεώνει να μεταβούν σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Ινδίας, το Καφιριστάν και όποιος από τους δύο τα καταφέρει, να γίνει βασιληάς της εν λόγω περιοχής. Ως μάρτυρα για την εγκυρότητα του πρωτότυπου αυτού συμβολαίου, προτείνουν τον έκπληκτο Κίπλινγκ.

Μετά από απίθανες περιπέτειες οι δύο ήρωες πετυχαίνουν να φτάσουν στο Καφιριστάν, όπ0υ οι ντόπιοι τους υποδέχονται ως μυθικά πρόσωπα, αποτέλεσμα της φήμης που είχαν αποκτήσει μετά από μια σειρά νικηφόρων μαχών που είχαν διεξάγει κατά πολυάριθμων αλλά αδύναμων αντιπάλων.

Εκεί - κάπου στα οροπέδια του σημερινού Κασμίρ - ο Σον Κόνερυ χάρις σε ένα εντελώς τυχαίο γεγονός, που αδυνατούν να ερμηνεύσουν οι ντόπιοι, σώζεται από το θανατηφόρο βέλος ενός αντιπάλου δίνοντας έτσι μεταφυσική διάσταση στο συμβάν και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα για τον εαυτό του την αναγνώριση του ως Θεϊκή παρουσία.

Απομένει η τυπική στέψη του ως βασιληά, η οποία και θα ολοκληρωθεί μετά την τελετή του γάμου του με την ντόπια εκλεκτή της καρδιάς του. 

Επειδή, όμως, η τύχη παίζει συχνά άσχημο παιχνίδι σε βάρος των θνητών, ένα επίσης τυχαίο γεγονός θα αποκαλύψει την ανθρώπινη φύση του ήρωα, προακαλώντας την έκρηξη οργής των εξαπατημένων υπηκόων του. Οι τελευταίοι, θα αναγκάσουν τον προ ολίγου Θεό τους και παρ' ολίγον βασιληά τους σε άτακτη φυγή εγκλωβίζοντάς τον σε μια αυτοσχέδια κατασκευή που γεφυρώνει ένα τεράστιο βάραθρο μεταξύ δύο πανύψηλων βράχων.

Εκεί, σ' αυτή την αιωρούμενη γέφυρα, ο Σον Κόνερυ διαβλέποντας το αναπόφευκτο τέλος του και φορώντας το στέμμα του βασιληά, αγέρωχος και με περηφάνεια θα αρχίσει να τραγουδά ένα πολεμικό άσμα της πατρίδας του, λίγο πριν οι διώκτες του κόψουν τα σχοινιά της γέφυρας και τον οδηγήσουν έτσι σε μια πτώση χωρίς τελειωμό...

Στην τελευταία σεκάνς του έργου, ο Μάϊκλ Κέην εμφανίζεται ενώπιον του Κίπλνγκ εξιστορώντας του τα συμβάντα και παραδίδοντάς του το κρανίο του "βασιληά" με το στέμμα σφηνωμένο επάνω του. Φεύγοντας, δεν παραλείπει να θυμήσει στο συνομιλητή του ότι ο παρ' ολίγον βασιληάς έπεσε ηρωϊκά και περήφανα μεν, αλλά σε μια πτώση χωρίς τελειωμό!... 

Μια πραγματική καταβαράθρωση...

.................................................................

Η ταινία, προβλήθηκε από την τηλεόραση ακριβώς μετά τη λήξη του Τελικού του Κυπέλλου Ελλάδος.