14/11/09

ο τυχερος


Ήταν το τελευταίο μάθημα πριν τις καλοκαιρινές διακοπές.

Εκείνο το ζεστό απόγευμα, στην αίθουσα του πρώτου ορόφου του κεντρικού κτιρίου, είχαμε συγκεντρωθεί καμιά δεκαριά φοιτητές, όλοι μεταπτυχιακοί. Οι περισσότεροι (γνωστοί και από άλλες διαλέξεις) ήσαν χαμηλού προφίλ, απλοί εραστές της γνώσης και μόνο δυο τρεις "σεσημασμένοι" ήσαν οι επαρμένοι, εκείνοι για τους οποίους ο Κούντερα έχει γράψει ότι "νιώθουν τα βλέμματα όλου του κόσμου να είναι στραμμένα πάνω τους". Σ' αυτή την κατηγορία ανήκε και η συνάδελφος, που θα παρουσίαζε την τελευταία διάλεξη της χρονιάς.
Για την ακρίβεια, θα μας πρόβαλε ένα κινηματογραφικό φιλμάκι, που η ίδια χαρακτήρισε ως "πειραματικό κινηματογράφο". Φαίνεται, ωστόσο, πως η ενασχόλησή της με την πειραματική γραφή (είδος εξ ορισμού εκτός των συμβατικών δράσεων) είχε αποδυναμώσει την αποτελεσματικότητά της σε πιο πρακτικά θέματα, όπως ο χειρισμός μιας μηχανής προβολής, έστω κι αν υπήρχε το ελαφρυντικό ότι η ηλικία του συγκεκριμένου μηχανήματος παρέπεμπε στην εποχή των αδελφών Λυμιέρ!
Αφού προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να τη θέσει σε λειτουργία, στράφηκε με ένα αφοπλιστικό και αφελές χαμόγελο (αυτό που χρησιμοποιούν οι "αδύναμοι" για να ολοκληρώσουν την κυριαρχία τους επί των -κατά τεκμήριο- "ισχυρών"), προς το κοινό ζητώντας βοήθεια.

Τα σεμινάρια παρακολουθούσε με τον δικό του τρόπο ένας συμπαθής Γιουγκοσλάβος φοιτητής, σχετικά προχωρημένης ηλικίας, που η σιωπηλή παρουσία του ήταν πάντοτε αισθητή, εξ αιτίας του γεγονότος ότι ήταν τυφλός. Ήταν και αυτός που προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει την εισηγήτρια, δεδομένου μάλιστα ότι στο αίτημά της οι υπόλοιποι δηλώσαμε άγνοια και αδυναμία να συνδράμουμε. 'Ετσι, μετά από κάποιες προσπάθειες και αφού στο μεταξύ πλαισιώθηκε και από άλλους, ο τυφλός κατάφερε να θέσει σε λειτουργία τη μηχανή προβολής, φωτίζοντας τη μισοσκότεινη αίθουσα με το "πρωτοποριακό" περιεχόμενο του έργου. Παρέμεινε μάλιστα δίπλα στη μηχανή, με την πλάτη προς την οθόνη.

Στη σύγχρονη τέχνη είναι πολλές οι φορές, που ο θεατής καλείται να δώσει απάντηση στο τρομοκρατικό ερώτημα αν είναι απαίδευτος ή απλώς ηλίθιος, που δεν είναι σε θέση να κατανοήσει και στη συνέχεια να απολαύσει (δηλώνοντας το θαυμασμό του) ένα έργο τέχνης, όταν μάλιστα το τελευταίο διεκδικεί τον τίτλο του πρωτοποριακού.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είτε γιατί το μέγεθος της φάρσας που λάμβανε χώρα ενώπιόν μας δεν άφηνε περιθώρια για δισταγμούς και ανασφάλειες, είτε γιατί το Εγώ των θεατών ήταν αρκετά υπερτροφικό, πολύ σύντομα άρχισαν τα ειρωνικά σχόλια πριν καταλήξουν σε πανηγυρική γελοιοποίηση της προβολής...
Ο τρόπος αντίδρασης μάλιστα, πολύ απείχε από τη διακριτικότητα και την παραδοσιακή ευγένεια ενός Γαλλικού κοινού.
Όλοι μας νιώσαμε (στο όνομα της τέχνης) το αποτέλεσμα ενός εμπαιγμού, ενός αισθητικού βιασμού.
Όλοι;
Εκτός από το Γιουγκοσλάβο συνάδελφο, που κατά τραγική ειρωνεία απέφυγε αυτή την τραυματική εμπειρία έχοντας την "πρόνοια" να στρέψει εξ αρχής την πλάτη προς την οθόνη..


Αθήνα 31/7/1987


Το παραπάνω κείμενο το βρήκα σκαλίζοντας κάποιες παλιές σημειώσεις μου. Η ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή. Το δημοσιεύω, γιατί το βρίσκω και λίγο επίκαιρο με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που άρχισε χθες...

20 σχόλια:

Βάσσια είπε...

Να σου πω έτσι όπως το διάβασα, κάτι σαν αλληγορία κατάλαβα.
Παρά το αληθινό γεγονός......

Τελικά άξιζε η προβολή;

Καλή Κυριακή
:-)

Roadartist είπε...

Ωραίος ο συνάδελφος..που προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει..
Κατάλλα αν δεν έχεις ακόμη γράψει βιβλίο (που καθόλου δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη να έχεις ήδη εκδόσει κάτι δικό σου), να το κάνεις.. Έχεις άπειρο υλικό :)

Άστρια είπε...

Αγαπητέ μου fegia,

Θα ξεκινήσω από την "ετικέτα" που έβαλες στην ανάρτηση "la vie en roses" που συμβαδίζει με τον "τυχερό" πρωταγωνιστή, και θυμίζει λίγο τους .."μακαρίους" των ευαγγελικών περικοπών:).

Σαν θεατρική παράσταση του παραλόγου η ιστορία αυτή, με έναν τυφλό ανάμεσα από ένα κοινό θεατών ταινίας και να είναι αυτός που γενόμενος πρωταγωνιστής, σώζει την παρουσίασή της.
Και οι σκηνές που εκτυλίσσονται με όλους τους συμμετέχοντες, πολύ γλαφυρές, σαν να ήμασταν κι εμείς ανάμεσα, (βέβαια ίσως τυχεροί που δεν ήμασταν:)

Κι επειδή είναι επίκαιρο τώρα λόγω του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, θα πω ότι είναι ένα εξαιρετικό σενάριο για μια ταινία μικρού μήκους:))!!
Και σ' αυτή θα ήθελα να είμαι θεατής:)))

Πολλά φιλιά από ένα γλυκά βραδυνό Νότο:)
Καλό βράδυ φίλε μου, καλή εβδομάδα!

fractal είπε...

Προσεγγίζεις πολύ διακριτικά ένα τεράστιο θέμα.
Υπάρχει ακόμα ένα ερώτημα πλάϊ στο "απείδευτος" και το "ηλίθιος" που ο θεατής πρέπει να απαντήσει.
Στο κατά πόσον είναι υποκριτής ή έχει το θάρρος της άποψής του.

logia είπε...

παλιότερα, όταν κάτι δεν μου άρεσε, που οι άλλοι θαύμαζαν, παρέμενα σιωπηλή, ντρεπόμενη για την άγνοιά μου...
τώρα νομίζω μεγάλωσα αρκετά για να μπορώ να εκφράσω την αρνητική μου κρίση, μα πάντα με κάποια επιφύλαξη...
Το καλοκαίρι στα πλαίσια του ελληνικού φεστιβαλ είδαμε πολλές παραστάσεις και μουσικές και θεατρικές και χορού.
Σε κάποια απ' αυτές που πριν πάμε εκεί είχαμε διαβάσει τις καλύτερες κριτικές, επί 2 ώρες χωρίς διάλειμμα 10 χορευτές αν θυμάμαι καλά έτρεχαν ασταμάτητα στη σκηνή του μεγάρου μουσικής Αθηνών. Όταν βγήκα από κει μέσα, ένοιωσα ανακούφιση που είχε τελειώσει και αγανάκτηση για μια ακριβοπληρωμένη παραγωγή, που κατά τη γνώμη μου ήταν ένα απλό φιάσκο. Απλά επειδή είχε στηθεί από μια διάσημη αν θυμάμαι καλά Βελγίδα ή Ελβετίδα χορογράφο, έπρεπε ντε και καλά να μας αρέσει... και αναρωτήθηκα: Αν την ίδια παράσταση την είχε πάει στον Λούκο ένας Ελληνας άσημος χορογράφος ποιά θα ήταν η τύχη της;

Είπα λοιπόν τη γνώμη μου για πρώτη φορά και ας χαρακτηρίστηκα αναχρονιστική... αλλά την είπα...
και πολύ χάρηκα που μερικές μέρες μετά διάβασα την ίδια αρνητική γνώμη στην εφημερίδα...
καλό βράδυ

dodo είπε...

Τί εξαιρετική αλληλουχία εικόνων, θα μπορούσε να ήταν σενάριο ταινίας- κάπου μέσα στην αίθουσα φαντάζομαι να παρακολουθεί καπνίζοντας σιωπηλά ο Mr Hulot ;-))

Fegia είπε...

@ Bάσσια
Καλησπέρα (καθυστερημένα) Βάσσια μου.
Η προβολή όχι μόνο δεν άξιζε, όπως αναφέρω αλλά ήταν για τα μπάζα!...
Καλή εβδομάδα!

Fegia είπε...

@Roadartist
Μετά από μια εβδομάδα....τι να απαντήσω στο σχόλιό σου καλή μου φίλη...
Είμαι ασυγχώρητος και εκλιπαρώ την επιείκιά σου!
Λες να γράψω κανένα βιβλίο;
Θα έχω σίγουρη μια πώληση!
(LOOOOOOOL).

Πολλά φιλιά!

Fegia είπε...

@Άστρια
Καλησπέρα Άστρια μου!!!!
Ο τίτλος "la vie en roses" συνοδεύει όλες τις αναρτήσεις μου που αναφέρονται στα χρόνια του Παρισιού...

Όσο για τα περί σεναρίου.....βλέποντας και κάποιες προβολές στο Φεστιβάλ δεν νομίζω ότι θα ήταν και πολύ χειρότερα...
Αστειεύομαι....γιατί δύο προβολές που είδα ήσαν καλές. Ιδίως αυτή, η τελευταία ταινία του Χέρτζοκ (στην τιμητική βραδιά) είχε κάτι το δημιουργικά ανατρεπτικό (σε χαρακτηριολογικό επίπεδο) με μια εξαιρετική (παραδόξως) ερμηνεία από τον Νίκολας Γκέιτζ!

Πολλά φιλιά από τον μεταφεστιβαλικό Βορρά.

Fegia είπε...

@fractal
Αγαπητό fractal θα συμφωνήσω απόλυτα με το σχόλιό σου. Ζούμε σε μια εποχή με τόσα στερεότυπα και τόσες "δεσμεύσεις" απέναντί τους, που χρειάζεται το θάρρος της γνώμης απέναντι και στα αυτονόητα...

Fegia είπε...

@logia
Μου θύμισες τον εαυτό μου. Κι εγώ δυσκολεύτηκα πολύ να αποβάλω αυτή την τρομοκρατική επιρροή (των μήντια κυρίως) απέναντι στα "ιερα τέρατα¨της τέχνης. Το οφείλω κυρίως σε ένα καθηγητή μου στο Πολυτεχνείο, ο οποίος είχε Ολύμπια αυτοπεποίθηση και δεν καταλάβαινε από κριτικές και τα τοιαύτα...
Τέλος πάντων, νομίζω ότι η απομυθοποίηση της αυθεντίας των ειδικών (κριτικοί, εν προκειμένω) πρέπει να γίνεται όσο δυνατόν συντομότερα...
Καλό βράδυ!

Fegia είπε...

@dodo
Σ ευχαριστώ για το σχόλιο.
Το περί "Mr Hulot" εκπληκτικό!
Πράγματι, θα κόλαγε απόλυτα και θα έδινε επιτέλους και κάποιο περιεχόμενο στο όλο σκηνικό!
:)))

kikop80 είπε...

Πραγματικά είναι τρομοκρατία αυτό που επιχειρείται από τους ανεπαρκείς που πιάνουν τις θέσεις με γνωστό τρόπο, έναντι στον κόσμο με κριτική ικανότητα!
Το ψέμα και το επιτηδευμένο έχει κοντά ποδάρια και η αλήθεια με το αυθεντικό τα ξεπερνούν στο τέλος...
:-)))

Μα δε γράφεις ένα βιβλιαράκι με όλες αυτές τις ιστορίες?

Fegia είπε...

@kikop80
Καλή εβδομάδα φίλε.
Το θέμα είναι ότι ανεξάρτητα αν είναι κανένας (από τους "ειδικούς") επαρκής ή απατεώνας, δεν είμαστε υποχρεωμένοι οι υπόλοιποι να δεχόμαστε ως αυθεντία την άποψή του, εγκαταλείποντας τα δικά μας κριτήρια...
:)))

Ανώνυμος είπε...

τώρα θυμήθηκα τον τυφλό κινηματογραφιστή από το Σινεμά ο Παράδεισος

anepidoti είπε...

δεν είμαι ειδική
αλλά την τέχνη την νιώθω μέχρι το μεδούλι, δεν επιτρέπω (για...μέσα μου λέμε) σε κανέναν να με κοροΪδεύει πλέον.
-το φεστιβάλ με φόρτωσε με αρκετές ανοησίες και μια μικρή όαση + μια γρίπη, που λέγαμε..-
υπέροχη η διήγησή σου!
(σήμερα έχασα και τον σκαμπαρδώνη...)
φιλιά!!!!

Fegia είπε...

@ηλιογράφος
Καλό σχόλιο! Και να σκεφτείς ότι ο τυφλός συμφοιτητής μου έμοιαζε και λίγο στον Φιλίπ Νουαρέ...
Καλό μήνα.

Fegia είπε...

@anepidoti
Καλημέρα και καλό μήνα φίλη μου.
Από το φεστιβάλ μικρή γεύση πήρα (όπως εδώ και χρόνια τ'ωρα).
Όσο για τον Σκαμπαρδώνη, κι εγώ τον έχασα αλλά απόλαυσα προχθές την Σώτη Τριανταφύλλου!...
Υπέροχη!

Φιλιά.

Βάσσια είπε...

Πέρασα για μια καλημέρα
:-)

H.Constantinos είπε...

Δεν είναι μόνο το φεστιβάλ κινηματογράφου... Εχει, και θα έχει τόσες ευκαιρίες αυτό το κείμενο να παραμένει επίκαιρο... Εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.