23/1/09

γευσεις απο την παραλια


Κάθε πόλη έχει ένα χωρικό σημείο που τη χαρακτηρίζει και αποτελεί την ταυτότητα (ή διαβατήριο) για την αναγνώρισή της, κυρίως από τους επισκέπτες της.
Είναι το "Landmark" κατά τον Kevin Lynch, ή "point de repere" κατά τον Raymond Ledrut.
Τέτοιο χωρικό σημείο αναφοράς για τη Θεσσαλονίκη, συνηθίζεται να θεωρείται ο Λευκός Πύργος.
Για τους εντός των τειχών (με εξαίρεση τη "Θύρα 4", τον" super 3" και τους τοπικούς άρχοντες) ο Λευκός Πύργος αποτελεί μεν ένα ιστορικό σύμβολο της πόλης, απέχει πολύ ωστόσο από το να θεωρείται πλέον σαν σημείο αναφοράς της σύγχρονης πόλης.
Σε αντίθεση με την τουριστική αντίληψη για τη "σπουδαιότητα" κάποιων μνημείων, αυτό που "μετράει" στη συνείδηση των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών μιας πόλης και αποτελεί την ταυτότητά της είναι λειτουργικού και όχι ιστορικού ή πολεδομικού χαρακτήρα, σημείο. Ορθότερα, αυτό που νοηματοδοτεί μια περιοχή και την καθιστά αναγνωρίσιμη, είναι τα βιώματα του κατοίκου (ή επισκέπτη) στο συγκεκριμένο χώρο και όχι οι χωρικές μορφές που (αυθαίρετα) έχουν (προ)επιλεγεί να αποτελέσουν το ορόσημό της.

Με αυτή την έννοια, τα σημεία αναφοράς μιας πόλης δεν περιορίζονται σε ένα και μοναδικό σημείο αλλά διαχέονται στο χώρο και συναρτώνται με τον τρόπο που κανείς βιώνει την πόλη είτε σαν κάτοικος, είτε σαν επισκέπτης.
Ο Πύργος του Άϊφελ, για παράδειγμα μπορεί να δηλώνεται σαν το landmark του Παρισιού αλλά αμφιβάλλω άν στην ερώτηση "τι σας έμεινε από μια επίσκεψη εις Παρισίους" υπάρξουν πολλοί που να προτάξουν το μεταλλικό αυτό κατασκεύασμα έναντι μιας βόλτας στο quartier latin...

Σε ότι αφορά τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν πολλές οι αναφορές, που τη χαρακτηρίζουν και αρκετά τα μέρη όπου αυτές οι αναφορές πραγματώνονται. Την εποχή του Φεστιβάλ το "Ολύμπιον" και το λιμάνι (παλαιότερα το "Ντορέ") έχουν την προτεραιότητα στις αναφορές των ΜΜΕ, την εποχή της Έκθεσης, ως ορόσημο προβάλλει η ΔΕΘ και ο πύργος του ΟΤΕ, ενώ για τους Αθηναίους (συνήθως) επισκέπτες η ¨ερωτική πόλη" βρίσκει την πεμπτουσία της στα μπαράκια και τα ξενυχτάδικα...

Μια σταθερή διαχρονική αναφορά και ένα καθολικά αναγνωρίσιμο σύμβολο, απετέλεσε για πάνω από μισό αιώνα, το εστιατόριο "ΟΛΥΜΠΟΣ ΝΑΟΥΣΑ".
Το δίωροφο κτίριο επί της παραλιακής λεωφόρου Νίκης, στέγασε για 68 ολόκληρα χρόνια τις γαστριμαργικές επιθυμίες χιλιάδων προσκυνητών της ντόπιας και ανατολίτικης κουζίνας.
Στην αρχοντική σάλα του, όλες οι αισθήσεις του πελάτη χτυπούσαν κόκκινο.
Το βλέμμα μπορούσε να πλανάται αδιάκοπα σ' ένα σκηνικό, μοναδικό, επενδεδυμένο με τη λιτότητα του ιστορικού βάρους.
Το χέρι μπορούσε να ταξιδεύει γαλήνια πάνω στα απαλά λευκά τραπεζομάνδηλα.
Το αυτί ένοιωθε σαν πολίτης του κόσμου μέσα σε μια ηχητική (συμφωνικά ενορχηστρωμένη) πολυπολιτισμική ατμόσφαιρα.
Το ρουθούνι μπορούσε να μυρίσει κυρίως το άρωμα του χρόνου... και η γλώσσα να απογειωθεί σε οργασμικές σφαίρες μέσα από τη γεύση του "χιουνικιάρ μπεϊγεντί" του μυδοπίλαφου, του πουρέ-σπανάκι, της ψαρόσουπας με όστρακα...
Τη μοναδική εμπειρία του να απολαμβάνεις τόσα εξαιρετικά εδέσματα (σε λογικές τιμές) συμπλήρωνε η ατραξιόν των σερβιτόρων...
Μια άψογη στυλιστκά ομάδα που σου έδινε την εντύπωση ότι είχε προσληφθεί μετά από audition στο Hollywood...Καθένας και μια αρχετυπική φιγούρα, καθένας κι ένας διαφορετικός ρόλος, καθένας και μια αυστηρά διακεκριμένη λειτουργία...
Την παράσταση έκλεβε, ωστόσο ο συμπαθής, μικρόσωμος με το μουστακάκι και το παπιγιόν, ο άνθρωπος που μεταφέροντας τα γεμάτα πιάτα, προσποιόταν ότι σκοντάφτει και παραπατά...κάνοντας τους αμύητους να ξεφωνίζουν από λαχτάρα και τους γνώστες του show να ξεκαρδίζονται στα γέλια, στοιχηματίζοντας πολλές φορές για την επόμενη ακροβατική κίνησή του...

Σ' αυτόν τον υπέροχο, υπερήλικα (πλέον) αλλά απίστευτα ευδιάθετο και γεμάτο ενεργητικότητα κύριο, που σήμερα το πρωί συναντηθήκαμε τυχαία στο ασανσέρ και θυμηθήκαμε μερικά από τα παλιά, αφιερώνω τη σημερινή μου ανάρτηση.

19/1/09


Το καθιερωμένο ΔΣ στο σύλλογο φοιτητών της Αρχιτεκτονικής, γινόταν κάθε Σάββατο πρωί. Όχι γιατί τις άλλες μέρες δεν ευκαιρούσαμε από τη ...μελέτη, αλλά γιατί, το Σάββατο, γενικώτερα, υπήρχε περισσότερη θετική ενέργεια, ικανή να αντισταθμίσει το «εμφυλιοπολεμικό» κλίμα που προκαλούσαν οι διαπαραταξιακές αντιπαλότητες...
Τη γενικώτερη ατμόσφαιρα, ωστόσο θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει κάποιος αμερόληπτος μάλλον φιλική (αν όχι αγαπησιάρικη) και σ’ αυτό βοηθούσε ο προσωπικός χαρακτήρας ενός εκάστου των μελών.
Μερικές φορές μάλιστα, αποκαμωμένοι από τις ζυμώσεις και την (όχι πάντα γόνιμη) αντιπαράθεση, κάποιοι από την ομήγυρη συνεχίζαμε τις συνδικαλιστικές μας επιδόσεις βαθμολογώντας τις με αλκοολικούς βαθμούς, σε κάποια από τις ταβέρνες της πόλης.

Εκείνο το Σάββατο (ιδιαίτερα βαρετό και μονότονο) τα πάντα κυλούσαν σε δημοσιοϋπαλληλικούς ρυθμούς και όλοι μας περιμέναμε τη λυτρωτική λήξη της συνεδρίασης, που είχα το «προνόμιο» ως πρόεδρος να προσφέρω στην παρέα.
Ώσπου ξαφνικά κάνει την εμφάνισή της μια θεσπέσια γυναικεία ύπαρξη, άγνωστη σε όλους (σχεδόν), προκαλώντας μια μικρή αναστάτωση στον αρσενικό πληθυσμό...
Μια καινούργια συνάδελφος εκ μετεγγραφής, που ενδιαφερόταν να τακτοποιήσει κάποιες μικροεκκρεμότητες και ζητούσε από το Σύλλογο την βοήθειά του...

Αυτή ήταν η πρώτη φορά που είδα τη Νάσυ.

Η φιλία μου μαζί της, συντρόφευσε τα φοιτητικά μας χρόνια, συνεχίστηκε στη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών και εξακολούθησε κατά την επιστροφή μας, όταν και αποφασίσαμε να συστεγαστούμε επαγγελματικά.
Στη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας μου, το σπίτι της Νάσυς και του Χρήστου αποτέλεσε το λίκνο της χαλάρωσης ή το εφαλτήριο της κρεπάλης, ανάλογα...
Μέσα από ένα τρέιλερ εικόνων, βιωμάτων και αναμνήσεων καταθέτω σήμερα, εδώ, σαν δώρο στη σημερινή γιορτή σου, τους καπνούς από τα δακρυγόνα σε εκείνη την διαδήλωση κατά των χουντικών στη Διαγώνιο (όπου και μας φυγάδευσαν από τα ματ ένα ζευγάρι υπερηλίκων στη Ναυαρίνου), τις βουτιές στα νερά της Καψόχωρας και του Γλαρόκαμπου, τις ροκιές στο Καλλιμάρμαρο κάτω από τις κραυγές των Clash της Nina Hagen, των Cure...., τις επεισοδιακές συνεντεύξεις για το ερευνητικό μας θέμα λίγο πριν το πτυχίο, τα σφηνάκια στους ρυθμούς της reggae στο «φλου», τα μπουκάλια Beaujolais στο στούντιο του Montsouris, τα ολονύχτια πάρτυ του Γιώτη, το σπιτάκι στην Απελλού με τη Βούλα, την Τίνα, τη Θάλεια και τη λοιπή παρέα και τις ατέλειωτες, μοναδικές, ανεπανάληπτες γκάφες σου Νασούλα μου...

Είμαι σίγουρος ότι θάχεις ξεκαρδιστεί στα γέλια διαβάζοντας αυτές τις αράδες.
Γιατί είμαι σίγουρος ότι θα διαβάσεις αυτές τις αράδες και από εκεί ψηλά, που βρίσκεσαι εδώ και λίγα χρόνια αγαπημένη μου φίλη...

15/1/09

προσμονη, ελπιδα, ευτυχια


Χωρίς την ελπίδα η ζωή φαντάζει εκτεθειμένη σε μια ανεπανόρθωτη ανασφάλεια, σε αξεπέραστους κινδύνους, σε ζοφερό, απρόβλεπτο μέλλον.
Η ελπίδα είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση, τουλάχιστον από την εποχή της έξωσης των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο.
Προσμονή και ελπίδα βαδίζουν, πατώντας πάνω σε όνειρα, σαν σιαμαίες κόρες με ένα και μόνο σκοπό. Την κατάκτηση της (λυτρωτικής) ευτυχίας.

Το πρόσωπο που ελπίζει φροντίζει, ώστε η ευδαιμονική αύρα που το περιβάλλει (όσο διακατέχεται από την ελπιδοφόρα προσμονή) να αντανακλάται πάνω του, να γίνεται αντιληπτή και από τον πλέον απρόσεκτο.

Κάπως έτσι ήσαν και τα πρόσωπα δεκάδων ανθρώπων, που περίμεναν υπομονετικά και μέσα στη βροχή, να ανοίξουν οι πόρτες γνωστού πολυκαταστήματος, νωρίς το πρωί, σήμερα, πρώτη μέρα των χειμερινών εκπτώσεων...

7/1/09

καλη χρονια


Τώρα που τελειώνουν οι ολιγόστομοι απολογισμοί και ξαναμπαίνουμε στη φυσιολογική ροή του χρόνου, τώρα που τελειώνουν οι διαδικασίες επανένταξης στην ημερολογιακή τυπικότητα, θάθελα να ευχαριστήσω, κατ' αρχήν, μέσα από την καρδιά μου όλους σας, για τις ένθερμες, ειλικρινείς ευχές σας, μέσα από τα σχόλια της προηγούμενης, τελευταίας για το 2008 ανάρτησής μου. Θάθελα να σας ευχαριστήσω επιπλέον και για την εξαιρετικά κολακευτική κριτική της χριστουγεννιάτικης σύνθεσης που επεχείρησα, σημειώνοντας παράλληλα ότι υπήρξε μια μικρή παρεξήγηση, συνηθισμένη άλλωστε στις ανταλλαγές μεταξύ ανθρώπων που διατηρούν φιλικές (τουλάχιστον) σχέσεις.
Δεν προσέφερα λοιπόν εγώ κάποιο δώρο σε σας αλλά απλώς εξέθεσα τα δικά σας δώρα που επί ένα χρόνο (περίπου) δέχομαι γενναιόδωρα από τον καθένα σας. Αποτύπωσα δηλαδή τα δικά σας ίχνη στη blogόσφαιρα, επιλέγοντας για λόγους συμβολικούς και συνεπείς με το πνεύμα των ημερών, τις μικρές σφαιρικές κατασκευές, αυτές, τις τόσο εύθραυστες...
Οφείλω μια μεγάλη συγγνώμη στους φίλους που παρέλειψα...
Και παρακαλώ θερμά να θεωρηθεί (από αυτούς) ως παράλειψη (δηλ. ανεκτέλεστη πράξη) και όχι ως λησμονιά η απουσία τους από την εικόνα, μια εικόνα, που σαν τέτοια δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματικότητα.
Και η πραγματικότητα που μας αφορά, δεν είναι εικονική (όπως πιστεύουν οι αδαείς) αλλά υπαρκτή, εδραιωμένη σε ειλικρινείς προθέσεις, απαλλαγμένη από υστεροφημίες και σκοπιμότητες, αφού απουσιάζει το πρόσωπο, το όνομα και η οντότητα και όλα κινούνται στο λυτρωτικό χώρο ενός καθολικού εξομολογητηρίου...


Ένας ακόμη χρόνος πέρασε.
Αυτή άλλωστε (η συνεχής ροή) είναι και η ουσία του.
Και είτε τον ορίσουμε σαν "την κινούμενη εικόνα της αιωνιότητας", είτε τον θεωρήσουμε σαν μια μικροκλασματική απεικόνισή της, ο χρόνος εξακολουθεί να "είναι ένα ποτάμι"...
Πέρα απ' ό,τι λέγεται και έξω από κάθε ανάλυση που επιχειρείται, η βασική (κατά τη γνώμη μου) ιδιότητα του χρόνου είναι η ωραιοποιητική του δύναμη.
Αυτός ο φοβερός εκβιασμός του παρελθόντος, που οδηγεί τη μνήμη σε εκλεκτικούς ακροβατισμούς υπέρ των "ευχάριστων" και "ανώδυνων" γεγονότων, καταχωνιάζοντας ό,τι θλιβερό και επώδυνο στο έρεβος του υποσυνείδητου.
Αυτή η ιδιότητα του χρόνου, πέρα από τη λυτρωτική επίδραση που προσφέρει, μπορεί να "αξιοποιηθεί" κατάλληλα από κάθε λογής επιτήδειο... Στο χρηματιστήριο της Τέχνης, για παράδειγμα, η ιδιότητα και μόνο του νεκρού καλλιτέχνη, αρκεί πολλές φορές για να εκτοξεύσει την αξία (δηλ. την χρηματική τιμή) του έργου σε τεράστια ύψη, με την εύλογη συγκατάθεση του αγοραστικού κοινού που νοιώθει διπλά παγιδευμένο. Από τη μιά η εκβιαστική αποδοχή "ό,τι παλαιό...έχει αξία" και από την άλλη η προσμονή για την απόδοση της επένδυσης (αφού τώρα έχει τόση αξία....πόσο μάλλον στο μέλλον.!).
Μπορεί επομένως οποιοσδήποτε, χρησιμοποιώντας επιλεκτικά το παρελθόν, να σκηνοθετήσει ένα μέλλον (το μέλλον που δεν είναι παρά "μια κατασκευή της ελπίδας", για να θυμηθούμε και τον Μπόρχες), στο οποίο οι εγγυήσεις (της επιτυχίας) θα πηγάζουν από επιτυχημένα δάνεια του παρελθόντος. Οι (κάθε λογής) πολιτικοί έχουν αναγορευτεί σε maitres του είδους!

Στις μέρες μας, μέρες πολυδιάστατης κρίσης και αγωνίας, με καινοφανή συμπτώματα βίας και ανασφάλειας, επαληθεύεται με τον πλέον τραγικό τρόπο η λαϊκή ρήση "κάθε πέρσι και καλύτερα".
Έτσι, με την είσοδο του 2010 στη ζωή μας, ίσως αποδειχθεί ότι, πράγματι, το 2009 ήταν μια ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!