24/3/09

ταξιδι




"Η μνήμη γράφει και η ανάμνηση (ξανα) διαβάζει τα γεγραμμένα"

Όποια θέση και αν υιοθετήσει κανείς απέναντι στο παρελθόν, είτε δηλαδή το θεωρήσει σαν μια απλή διάσταση του χρόνου, είτε το αποδεχθεί σαν ένα κοιμητήριο από διαφυγόντα και ανεπίστροφα παρόντα, ένα είναι βέβαιο:
"Από όποια θέση κι αν σε σημαδέψει το παρελθόν, θα πετύχει διάνα το στόχο του"...
Ακόμα περισσότερο, όσο πιο απομακρυσμένη από το καθεστώς της παροντικότητας είναι η ανάμνηση, όσο πιο βαθειά βυθισμένη στο πεδίο των βιωματικών παρακαταθηκών, τόσο η ανάκληση του βιώματος είναι πιο έντονη, πιο ζωντανή, πιο παρούσα. Είναι όμως το ίδιο το βίωμα (το γεγονός) παρόν ή η εικόνα του; Δεν ζούμε, βέβαια, για να θυμόμαστε (κάτι τέτοιο μόνο ως παθολογικό σύμπτωμα θα μπορούσαμε να το εκλάβουμε). Αντίθετα, θυμόμαστε επειδή ζούμε. Αλλά τι ακριβώς θυμόμαστε; Το ίδιο το γεγονός ή την εντύπωσή του; Το πάθος που προκάλεσε μια κατάσταση ή την ίδια την κατάσταση (σαν συνέπεια του πάθους);
Κατά τον Αριστοτέλη, η αίσθηση ενός συμβάντος αφήνει μέσα στην ψυχή κάποιο αποτύπωμα, κάτι σαν ζωγραφικό ίχνος (οίος ζωγράφημα), το οποίο και περιέρχεται στη δικαιοδοσία της μνήμης. Αυτή η διαδικασία, για λόγους οικονομίας, διαφοροποιείται κατά άνθρωπο και ηλικία. Οι νέοι και οι υπερήλικες εμφανίζονται (για διαφορετικούς λόγους) αμνήμονες. Κι' αυτό γιατί, η παράσταση στους νέους σβήνεται γρήγορα, ενώ στους γέροντες δεν χαράζεται καν.
Δεν ανακαλούμε το παρελθόν ομοιότροπα. Υπάρχουν απλές ενθυμήσεις, υπάρχουν όμως και συγκλονιστικές ανακλήσεις φορτισμένες, έντονες, συγκινησιακές. Η θυμική μνήμη είναι υπεύθυνη για την ανάκληση των θερμών παραστάσεων και είναι αυτή που εξασφαλίζει το πλούσιο σε συναισθήματα πεδίο, μέσα στο οποίο εγγράφεται η επαναφορά του παρελθόντος, στο σήμερα.
Μια τέτοια ανάμνηση (ορθότερα, ένα πλήθος αναμνήσεων), από το απώτερο παρελθόν, με έντονο το στοιχείο της νοσταλγίας είχα την τύχη να ζήσω πριν από λίγες εβδομάδες. Το παράδοξο είναι ότι ενώ η νοσταλγία εξηγείται μόνο μέσα από την απώλεια, στην προκειμένη περίπτωση, η απώλεια ήταν ηχηρά παρούσα, μέσα στη συντροφιά αγαπημένων συμμαθητών μου από το Δημοτικό Σχολείο...
Εκεί λοιπόν, σαν κληρονόμοι της παιδικότητας, θυμηθήκαμε, ξαναζήσαμε και επαναφέραμε στο σήμερα, τις αλλοτινές εμπειρίες της σχολικής μας ηλικίας, ανακτώντας στο παρόν την ακηδεμόνευτη παιδική εικόνα και ανασύρωντας λυτρωτικά τα βιώματα της παιδικής αθωότητας. 

Στους παιδικούς μου φίλους-συνταξιδιώτες και ιδιαίτερα στη Χριστίνα.


31 σχόλια:

anepidoti είπε...

καλησπέρα στις μνήμες σου τις όμορφες, fegia μου!
νιώθω πως ήταν όμορφη συνάντηση και το αποτύπωμά της καινούριες μνήμες δημιούργησε...
αν και είμαι επιφυλακτική σε τέτοιες συναντήσεις, δεν ξέρω πώς μπορεί να λειτουργήσουν μετά το κενό τόσων χρόνων, δηλ. προβληματίζομαι μήπως είναι καλύτερα να μένουν τα βιώματα ή οι εικόνες τους.
έτσι σαν συνέχεια του κειμένου σου και καθόλου για να μικρύνω την χαρά σου!
σε φιλώ, γλυκέ μου φίλε!

Roadartist είπε...

Φέρνουν περίεργα συναισθήματα αυτές οι συναντήσεις.. Εγώ μέχρι το δημοτικό μου πήγα.. (το κτίριο..) και έκανα "ταξίδι" αστραπιαίο στο παρελθόν..
Για να είμαι ειλικρινής δε θα ήθελα να συναντήσω τους τότε συμμαθητές μου.. Προτιμώ να τους έχω στο μυαλό μου έτσι όπως ήμασταν τότε.. Μικρά αθώα.. με το νου στο παιχνίδι.. ζώντας "σε ένα όνειρο..που τρίζει σαν το ξύλινο ποδάρι της γιαγιάς μας".. Φιλάκια πολλά fegia μου..

Γεφυριστές είπε...

Fegia, καλημέρα

είναι πραγματικά εξαιρετική εμπειρία. Συμφωνώ με την roadartist αλλά πιστεύω κι εσύ αν απαντήσεις στο ερώτημα που θέτεις: "Αλλά τι ακριβώς θυμόμαστε; Το ίδιο το γεγονός ή την εντύπωσή του; Το πάθος που προκάλεσε μια κατάσταση ή την ίδια την κατάσταση (σαν συνέπεια του πάθους);. Γι αυτό κι εγώ προτιμώ να τους θυμάμαι όπως ήταν σαν άτομα αλλά και κυρίως σαν ομάδα. Γιατι οι συμπεριφορές μας δεν αλλάζουν μόνο σε σχέση με την ηλικία αλλά και ανάλογα με τους άλλους. Επιλεκτική λοιπόν ανάκληση, επιλεκτική συμπεριφορά.
Ωραία προσέγγιση!
Σε χαιρετώ από πολύ μακριά. Ναι, από εκεί που σκέφτηκες ... έτσι γιατι μπορούμε ακόμη να δημιουργούμε ...αναμνήσεις.

Ανώνυμος είπε...

συμμαθητές από το Δημοτικό!

καλά....στο φειςμπουκ τους βρήκες;

e-mego είπε...

Με δυσκολία παρακολούθησα το συλλογισμό σου. Κάτι σε εμπόδιζε να εκφραστείς ή έτσι νομίζω. Πάντως αυτό που κατάλαβα είναι, ότι, δυσκολεύεσαι να κατανοήσεις την προσδιοριστική κυριαρχία των άλλων στην ζωή σου, είτε αυτοί είναι παλιοί συμμαθητές, είτε συνάδελφοι στην δουλειά. Οι παιδικοί μας προσδιορισμοί δεν είναι πάντα αθώοι... η για να το θέσω αλλιώς: αυτοί ίσως ευθύνονται για τις «μειονεξίες» μας αλλά και μας καταστούν ικανούς να αντέξουμε την πεζότητα της ενήλικης ζωή μας. Φαντάζομαι εκεί αποσκοπούσε η ανάκληση του Αριστοτέλη ως σωσίβιο.

Άστρια είπε...

Τί όμορφο κείμενο που ήταν αυτό fegia! Το ξαναδιάβασα και χθες και ήθελα να το διαβάσω και σήμερα. Τόσες σκέψεις - προτάσεις που ήθελα να απομονώσω για να τις αναφέρω μέσα σε εισαγωγικά, αλλά είναι πολλές ας αναφέρω μία "...στο πεδίο των βιωματικών παρακαταθηκών..."

Από το "περί ψυχής" του Αριστοτέλη που διάβασα ένα καλοκαίρι, έχω συγκρατήσει την έννοια της ψυχής -εντελέχειας γιατί είχα ψάξει αρκετά για να καταλάβω αυτή τη λέξη σε συνδυασμό με τη ψυχή.

Από τα ενθυμήματα του δημοτικού έχω πολύ ωραίες μνήμες ατέλειωτου παιχνιδιού, και μιας πανύψηλης μαρμάρινης σκάλας από όπου πετούσαμε τις τσάντες μας όταν σχολούσαμε και όταν πήγα μεγάλη για να την δείξω στην κόρη μου, διαπίστωσα απογοητευμένη ότι ήταν μόνο ενός ορόφου σκάλα:)

Πολλά φιλιά στον Βορρά:)

Fegia είπε...

Η συνάντηση με τους παλιούς φίλους και συμμαθητές συνέπεσε με την ολοκλήρωση της ανάγνωση ενός σημαντικού βιβκλίου. Πρόκειται για το "ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΗΣ" του Κωστή Παπαγιώργη (εκδ. Καστανιώτη).
Μερικές από τις ενδιαφέρουσες απόψεις του συγγραφέα, απετέλεσαν το θεωρητικό κορμό της προβληματικής μου, όπως την εξέθεσα στη συγκεκριμένη ανάρτηση. Κάποιες σκέψεις μεταφέρθηκαν ατόφιες, χωρίς να έχει προηγηθεί η αίτηση άδειας από το συγγραφέα. Ελπίζω ότι ένας διανοούμενος του διαμετρήματος του Κ.Π. θα είναι αρκετά γενναιόδωρος για να συγχωρήσει μια τέτοια "απαλλοτρίωση".
Η ελπίδα μου αυτή, ενισχύεται και από το Curriculum vitae του ίδιου του συγγραφέα, όπως τουλάχιστον το καταθέτει ο ίδιος στο έργο του "ΣΙΑΜΑΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΘΑΛΗ" (εκδ. Ροές).

Fegia είπε...

@anepidoti
Αυτές οι συναντήσεις περιέχουν το κίνδυνο της αμηχανίας, ιδίως όταν επιχειρείται μια σοβαροφανής προσέγγιση...
Σε συνθήκες όμως χαλαρές, βοηθούντος ενός πλαισίου γενικώτερου γλεντιού (όπως εν προκειμένω) τα θέματα αγγίζονται - με τους περισσότερους - επιδερμικά και άρα ανώδυνα.
Υπάρχουν ωστόσο και κάποια πρόσωπα που κυριολεκτικά ζωντανεύουν το παρελθόν και αξίζει τον κόπο να ψάξεις το σημερινό στίγμα τους σε σχέση με την εικόνα που έχεις από τότε...

Καλό Π.Σ.Κ. φίλη μου.

Fegia είπε...

@Roadartist
Καλή μου φίλη.
Είχα διαβάσει την επίσκεψη σου στο σχολείο...
Τώρα μαθαίνω ότι θα προτιμούσες να παραμείνεις με την εικόνα του τότε, χωρίς το ρίσκο της απογοήτευσης από μια ενδεχόμενη συνάντηση τώρα.
Εγώ αντέδρασα εντελώς αυθόρμητα όταν έμαθα ότι στο πλαίσιο μιας συνεστίασης των κατοίκων της Κωμόπολης όπου μεγάλωσα, θα παρευρίσκονταν μερικοί παλιοί συμμαθητές/τριες μου.
Ετσι, με μεγάλη χαρά κατέβηκα στην Αθήνα και με μεγαλύτερη χαρά (και κάποια κολακεία) άκουσα ότι κάποιοι ήλθαν μόνο και μόνο για να με δουν μετά από τόσα χρόνια.

Τελικά άξιζε τον κόπο, πίστεψέ με...

Fegia είπε...

@Αλέκα
Αλέκα μου, θα συμφωνήσω μαζί σου ότι ήταν εξαιρετική εμπειρία.
Σχετικά με το ερώτημα, νομίζω ότι αυτό που παίζει είναι κυρίως η ΤΩΡΙΝΗ ΔΙΑΘΕΣΗ να θυμηθείς το τότε.
Τα γεγονότα (του παρελθόντος) είναι πλέον αρκετά ελαστικά και ευμετάβλητα, ώστε να τα προσαρμόσει κανείς στις σημερινές ανάγκες, και κυρίως την ανάγκη του να βιώσεις τη νοσταλγία ή να μοιραστείς την τρυφερότητα με ανθρώπους που πέρασαν (ούτως ή αλλως) από τη ζωή σου...

Να περνάς καλά εκεί στο ...μακρινό Νότο!

Fegia είπε...

@ηλιογράφος
Γειά σου φίλε.
Η συνάντηση έγινε στο περιθώριο μιας ευρύτερης κοινωνικής εκδήλωσης.

Fegia είπε...

@e-mego
Κυριαρχία;
Λίγο βαρειά η λέξη...
Σε καμμία περίπτωση δεν θα μιλούσα για "κυριαρχία των άλλων στη ζωή μου" κι αυτό επειδή έχω δώσει πολλούς προσωπικούς αγώνες για να προστατεύομαι από καθημερινές κυριαρχικές καταστάσεις, πλην, βεβαίως, των οικειοθελών προσχωρήσεων (ερωτικές επι το πλείστον περιπέτειες).

Ασφαλώς και δεν είναι είναι αθώοι οι παιδικοί μας προσδιορισμοί. Αλλά ποιός μίλησε για προσδιορισμούς;
O λόγος έγινε για αναμνήσεις...
Εκούσιεις και ακούσιες.
Θα συμφωνήσω με την άποψη που υποστηρίζει ότι "κάθε ανάμνηση συνιστά εξαϋλωμένο χαρακτηριστικό του εγώ"
Εγώ είμαι που θυμάμαι, εγώ έχω ανάγκη της αν'ακλησης...επομένως η ανάμνηση μου αποκαλύπτει τη μνημονική ενδοχώρα μου.
Αλλά δεν ζω μέσα από τις αναμνήσεις, όπως δεν ζούμε, τελικά από κάθε τι που έχουμε ανάγκη.

Στην "πεζότητα της ενήλικης ζωής" αυτές οι νότες από το παρελθόν, εξωραϊσμένες μεσα (και από) το χρόνο απλώς γίνονται(;) ευπρόσδεκτες.

Roadartist είπε...

Fegia μου το είχα αναφέρει και σε εκείνο το ποστ (κ στα σχόλια) ότι ίσως να μην θέλω να χαλάσω την εικόνα εκείνη.. Ισως να κανω και λάθος..Καλο σκ!

Fegia είπε...

@Άστρια
Αστρια μου καλό μεσημέρι.
Η εικόνα με την ...πανύψηλη σκάλα (του ενός ορόφου) μου φέρνει στη μνήμη την πρώτη μου επίσκεψη στην κωμόπολη που μεγάλωσα.
Ετοιμαζόμουν για τις εισαγωγικές εξετάσεις στα ΑΕΙ και λίγο πριν αρχίσει η ανάβαση του ...Γολγοθά, επισκέφθηκα μετά από πολλά χρόνια το συγκεκριμένο μέρος.

Όταν ήμουν μικρός παρατηρούσα με δέος τα πανύψηλα σπίτια...
Επαθα σοκ, λοιπόν, βλέποντας την πραγματική τους κλίμακα (ή μάλλον την κλίμακα των ενηλίκων).
Το θυμάμαι ακόμη αυτό το ξάφνιασμα.

Πολλά φιλιά για ανοιξιάτικο ΣΚ.

Fegia είπε...

@Roadartist
Δεν έχεις και άδικο...
Καλά είναι να περιφρουρούμε κάποιες όμορφες εικόνες.
Απλώς, μερικές φορές έχει ενδιαφέρον να μπαινουμε στον πειρασμό, αν εξακολουθούν να υφίστανται...

Φιλάκια γλυκειά μου.

Olga είπε...

Kαλησπέρα, fegia.Κατα έναν περίεργο τρόπο, σήμερα στο γραφείο, η συζήτηση μας, ήταν για το οτι ο χρόνος περνάει αντιστρόφως, ανάλογα με την ηλικία μας!Και οτι αφήσαμε τα καλύτερα μας χρόνια, σαν νεράκι να κυλήσουν,χωρίς να μπορέσουμε, μέσα στις χούφτες μας να κρατήσουμε λιγάκι!..Απο τις καλύτερες στιγμές της ζωής μου, ήταν μια συνάντηση συμμαθητών πέρυσι...Καλο ΣΚ.

nikiplos είπε...

bonjour mon cher ami!!!

Τι ωραία που το έγραψες... "από όποια θέση κι αν σε σημαδέψει το παρελθόν θα πετύχει διάνα το στόχο του".

ωραιοποιημένο, ή όχι, το παρελθόν είναι ίσως και η αντίληψη ότι ζήσαμε υπήρξαμε. Μετά από πολλά χρόνια βρέθηκα στο δημοτικό σχολείο που πήγαινα. Η πρώτη έκπληξη, είναι ότι μου φάνηκε πολύ μικρό, αυτή η απέραντη τότε αυλή τώρα πλέον περιορισμένη... μικρή...
Αυτό που πάντα μου άρεσε στην παιδική ηλικία, είναι ότι τα παιδιά προσαρμόζονται και δίνουν χαρά και ευτυχία ακόμη και μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Είναι η παιδικότητα στο βλέμμα που το κάνει αυτό.

Η μνήμη δίνει δύναμη στο παρόν μας και ελπίδα... βοηθάει ενίοτε να μην ξανακάνουμε τα ίδια λάθη... εκείνα που κάποτε μας πλήγωσαν...

Και ναι είναι αλήθεια, το παρελθόν ξέρει πάντοτε να βρίσκει το στόχο του, ακόμη κι αν ο δρόμος μέχρι τα σήμερα ακολουθεί πολύπλοκες διαδρομές.

H.Constantinos είπε...

Μου άρεσε η ανάλυση...
Και το moto - bold, εντελώς to the point...

dodo είπε...

Εξαιρετικά ενδιαφερον το θέμα, με πάρα πολλές πτυχές- χαίρομαι γιά την ευκαιρία να διαβάσω εδώ τις σκέψεις σου σχετικά.

Fegia είπε...

@Olga
Καλησπέρα Όλγα.
Φαίνεται ότι όλους μας, άλλους λίγο, άλλους πολύ, κατά καιρούς μας απασχολεί ο χρόνος, είτε με τις αναμνήσεις, είτε με το πέρασμά του...
:)

Fegia είπε...

@nikiplos
Bonsoir mon cher ami Parisien!
Είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα η αλλαγη΄της οπτικής (μάλλον περί αλλαγής της κλίμακας πρόκειται) όταν επισκεπτόμαστε κάποιους χώρους, σε σχέση με τα μεγέθη του τότε και του τώρα...
Αναφέρομαι στην αυλή του σχολείου σου...

Δεν είμαι σίγουρος αν η μνήμη μας προστατεύει (πάντα) από υο να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Το ζήτημα είναι πιο πολύπλοκο από ένα πρόβλημα απλής ανάκλησης.

Φιλιά εις Παρισίους.

Fegia είπε...

@Η.Constantinos
Εΰχαριστώ Κωνσταντίνε.
:))

Fegia είπε...

@dodo
Σ' ευχαριστώ αγαπητέ μου.
Καλό βράδυ.
:)

Nikol Konstante είπε...

Καλησπέρα σε όλους!
πολύ όμορφο και ουσιαστικό post!
(μου άρεσε πολύ και το προηγούμενο με τα νεύρα)
η βύθιση στο παρελθόν, δίνει νέο νόημα και στο παρόν, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει την - κατά κάποιο τρόπο - άρνηση του ενός ή του άλλου, ... τί λέτε; εσύ,Fegia ?

Δικαιόπολις είπε...

Λοιπόν, δεν ξέρω αν μπορείς εσύ τελικά να συζητάς για τέτοια ζητήματα... Βλέπεις, σε σένα δεν συνέβη κάποια αλλοτρίωση, πολύ περισσότερο καμμία απαλλοτρίωση. Το σκαρί μένει το ίδιο και η ρότα σταθερή! Το καταθέτω αυτό ως στοιχείο για εκείνους, που δεν σε ξέρουν από παλιά...

Mariela είπε...

Ιδιαίτερη η ανάρτηση σου και ενδιαφέροντα σχόλια.....
Καταλαβαίνω πολύ καλά τι λες...
Είχα την αντίστοιχη εμπειρία με τους συμμαθητές από το Δημοτικό της Καβάλας....
Η πρώτη φορά ήταν το '97, είχαμε να βρεθούμε 29 χρόνια...!!!~!
και η δεύτερη το προηγούμενο καλοκαίρι...
Ειδικά την πρώτη φορά, τα συναισθήματα ήταν απίστευτα έντονα, η συγκίνηση μεγάλη, η αναβίωση αποκαλυπτική και καλοδεχούμενη από όλους!!!!
Προσωπικά, ένοιωσα πολύ έντονα πως έχω ρίζες... όπου κι αν βρεθώ ότι κι αν μου συμβεί οι ρίζες μου παραμένουν εκεί, βαθειά γατζωμένες!
Πιστεύω πως αυτές οι ανακλήσεις της μνήμης μας κάνουν καλό, ακόμα κι όταν διαπιστώνουμε πράγματα που μπορεί να μην μας αρέσουν!
Σε φιλώ πολύ

Fegia είπε...

@nko
Nικόλ καλώς σε ξαναβρίσκω.
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Συμφωνώ με την παρατήρησή σου και γι αυτό βρίσκω λόγο να νατρέχω ενίοτε στο παρελθόν διατηρώντας ενεργή τη μνήμη μου (όσο μπορώ τουλάχιστον).
Φιλιά στο Βορρά...
:)

Fegia είπε...

@Δικαιόπολις
Γιώργο μου σ' ευχαριστώ για το κολακευτικό σχόλιό σου αν και δεν ξέρω αν όντως η ρότα είναι τόσο σταθερή....

Καμιά φορά η υπερβολική σταθερότητα ενέχει τον κίνδυνο του εκφυλισμού σε ακινησία!
Πόσο μάλλον αν μετράμε το χρόνο με 14ετίες (κάθε τόσο, γαρ, αξιωνόμαστε ενός πρωταθλήματος)!...
:))))

Φιλιά σε όλους!

Fegia είπε...

@Mariela
Μαριέλα μου...
Από μια ευαίσθτη και δυναμική καλλιτέχνιδα δεν θα περίμενα κάτι διαφορετικό.
Τόχει άλλωστε και η γενιά μας...

Πολλά φιλιά!

Δικαιόπολις είπε...

Χμ! Διακρίνω την αιχμή του σχολίου σου και διορθώνω: "Το καταθέτω αυτό ως στοιχείο για εκείνους, που δεν σε ξέρουν από παλιά... που υπήρξες και πρωταθλητής"! Δεν θα το ξαναξεχάσω!

Roadartist είπε...

Καλημέρα... Εχεις πρόσκληση για μουσική παιχνίδι :) φιλάκια!!