28/5/08

απο την Πολη ερχομαι



Σαν σήμερα, πριν από πολλά πολλά χρόνια (ως γνωστόν άλλωστε) έπεσε η Πόλη...
Εχουν γραφεί πολλά, έχουν ειπωθεί περισσότερα και ανάλογα με τις συγκυρίες (και τους εκάστοτε εισηγητές) η φλυαρία μπορεί να αποκτήσει απρόβλεπτες διαστάσεις.

Αργησα να επισκεφθώ την Κωνσταντινούπολη και ομολογώ ότι έχω μετανοιώσει, που σε εποχές με περισσότερο ελεύθερο χρόνο δεν κατάφερα να απολαύσω αυτό, που ανακάλυψα σχετικά πρόσφατα. 
Τη γοητεία της, τη ζεστασιά της και τη μαγευτική αίσθηση που επιβάλλει στον επισκέπτη-γνώστη και μύστη της ιστορίας της.
Πέρα από τις οποιεσδήποτε (ενίοτε αντιφατικές) σκέψεις που μπορεί να προκαλέσει η επίσκεψη ενός Έλληνα στην Πόλη, αυτό που σκέφτομαι ακόμα και τώρα που σημειώνω αυτές τις γραμμές, είναι το (αφελές, ρητορικό, .....) ερώτημα:
Αν η Κωνσταντινούπολη παρέμενε ελληνική θα διατηρούσε αναλλοίωτη την ομορφιά της μέχρι σήμερα; 
Θάθελα να απαντήσω καταφατικά αλλά η σύγχρονη ιστορία της χώρας μας σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς (τουλάχιστον σε ότι αφορά το αστικό περιβάλλον) δεν επιτρέπει μεγάλη αισιοδοξία... δυστυχώς.
Το παραδείγματα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης αλλά και άλλων μεγάλων αστικών κέντρων (για να μη μιλήσουμε για την ύπαιθρο) είναι απογοητευτικά.
Ο φοβερός θεσμός της αντιπαροχής (παγκόσμια πρωτοτυπία) μαζί με την επίλυση των όποιων κοινωνικών προβλημάτων, δημιούργησε ταυτόχρονα μια ανεπανάληπτη έξαρση ανοικοδόμησης, που σε συνδυασμό με την απουσία οργανωμένης παρέμβασης, την ανυπαρξία ή πλημμελή άσκηση ελέγχου από την Πολιτεία και την "αισθητική" των εργολάβων, μας κληρονόμησαν το σύγχρονο πολεοδομικό Αίσχος (που προσπαθούν σήμερα οι ειδήμονες τεχνοκράτες  να το εξωραϊσουν)....

Χιλιάδες μονοκατοικίες ισοπεδώθηκαν, δένδρα, κήποι και προκήπια ξεριζώθηκαν, η ανθρώπινη κλίμακα εγκαταλείφτηκε θυσιαζόμενη στο βωμό της μεγιστοποίησης του κέρδους...

Ιστορική αναγκαιότητα;

Γιατί όμως τόσες πόλεις (από την κοντινή μας Ευρώπη μέχρι τα πέρατα του κόσμου) κατάφεραν να διατηρήσουν (αναστηλώσουν-συντηρήσουν-αποκαταστήσουν) το παλιό, να βρουν στο καινούργιο μια θέση φιλικής συνύπαρξης με την ιστορία του τόπου και, τελικά, να εξασφαλίσουν μια ανθρώπινη ισορροπία στη σχέση παρελθόντος-παρόντος;
Από τη Ρώμη (μοναδική περίπτωση) μέχρι τη Βουδαπέστη και από τη Αγία Πετρούπολη μέχρι τη Μαδρίτη, πόλεις που γνώρισαν την ίδια με μας τραυματική και οδυνηρή εμπειρία πολέμου/πολέμων... 

Κάποτε πίστευα ότι η σοβαρή υστέρηση που παρουσιάζει η σύγχρονη κοινωνία μας σε θέματα πολιτισμού οφείλεται εν πολλοίς στην Τουρκοκρατία... Ε, αφού δεν ζήσαμε την Αναγέννηση....
Βλέποντας την Κωνσταντινούπολη όμως... το επιχείρημα αποδυναμώνεται...

Τέλος πάντων, επειδή η ζωή μας όπως λέει και ο ποιητής "μπορεί να μην είναι η καλύτερη αλλά αυτή είναι όλη κι όλη που έχουμε", ας μην γινόμαστε μεμψίμοιροι. Ας δοκιμάσουμε ένα από τα υπέροχα λουκούμια της Πόλης, μην ξεχνώντας και τους ανθρώπους της (ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ζει μέσα στην ανέχεια) ρίχνοντας  και κανένα βλέμμα ψηλά, μήπως και γίνει κανένα θαύμα...  Γενικώς...
         

18 σχόλια:

H.Constantinos είπε...

Πολύ μεγάλη κουβέντα το όλο θέμα... Τεράστια...
Πάντως άν αναρωτιώμαστε πώς θα ήταν η Κωνσταντινούπολη άν ήταν Ελληνική, θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε και πώς θα ήταν η Αθήνα άν ήταν Τουρκική.
Και πώς θα ήταν η Σμύρνη άν ήταν Ελληνική...
Και πώς θα ήταν όλα τα Τουρκικά παράλια άν ήταν Ελληνικά.
Και είμαι απολύτως σίγουρος ότι άν τα παράλια παρέμεναν Ελληνικά, δεν θα υπήρχαν όλα αυτά τα πρώην αρχοντικά σε κατάσταση ερειπίου με ταλαίπωρους Τούρκους ενοίκους.
Ναι, σίγουρα οι Ελληνες δεν θα τα είχαν αφήσει έτσι, θα τα είχαν γκρεμίσει και θα είχαν ρίξει 8 ορόφους, ή όσους μπορούσαν.
Και δεν θα υπήρχε η γραφική εικόνα της Τουρκάλας να αδειάζει την λεκάνη από το παράθυρο του πρώην αρχοντικού στον δρόμο...

Fegia είπε...

@h.constantinos
Έχεις δίκιο στην επισήμανση ότι πρόκειται για πολύ μεγάλη κουβέντα...
Προσωπικά δεν έχω σαφή (και δικαιολογημένη/πώς άλλωστε) απάντηση.

Πρόθεσή μου πάντως ήταν - με αφορμή τη συγκεκριμένη επέτειο - να μιλήσω για την καταστροφή του δικού μας αστικού περιβάλλοντος, την έμπρακτη περιφρόνηση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς...
Οι κοινωνικές (και πολιτικές) διαστάσεις του όλου θέματος σηκώνουν συζήτηση αλλά όχι, βέβαια, στα πλαίσια μιας ανάρτησης στο διαδίκτυο.
Φυσικά και η σύγκριση (Ελληνική-Τουρκική πραγματικότητα) κινδυνεύει να είναι επικίνδυνα απλουστευτική και τελικά αδόκιμη.
Γι αυτό και επαναλαμβάνω ότι το παράδειγμα της Κωνσταντινούπολης λειτούργησε προσχηματικά.

Σε ότι αφορά το σχόλιό σου για την γραφική Τουρκάλα... εδώ μπαίνουμε σε ακόμη μεγαλύτερη συζήτηση με κοινωνιολογικά, εθνολογικά και πολλά άλλα χαρακτηριστικά, που θα μας χρειάζονταν και τα αντίστοιχα εννοιολογικά και επιστημολογικά εργαλεία...

Πάντως, σε σχέση μη την (Δυτική) πολιτιστική οπτική μας απέναντι σε άλλους λαούς, έχουν κατά τη γνώμη μου ενδιαφέρον τα δύο τελευταία δημοσιεύματα του Ευγένιου Αρανίτση (Κ. Ελευθεροτυπία/ένθετο, 18 και 25 Μαίου 2008)
σχετικά με τα γεγονότα στο Θιβέτ. Με τις όποιες ενστάσεις που μπορεί να έχω προσωπικά...

Σ' ευχαριστώ για τις σημαντικές-ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σου, που μου έδωσαν και την ευκαιρία για κάποιες διευκρινήσεις.

H.Constantinos είπε...

Εχω καταλάβει τί εννοείς, απλώς εστίασα σε κάτι συγκεκριμένο.

Οσον αφορά στο σχόλιό μου γιά την γραφική Τουρκάλα, που είναι ενδεχομένως και παραξηγήσιμο, χρειάζεται μιά διευκρίνιση.
Δεν έχω διαβάσει αυτά τα άρθρα στην Ελευθεροτυπία, αλλά γιά την πολιτιστική οπτική μας απέναντι σε άλλους λαούς, να διευκρινίσω ότι η δική μου (οπτική) δεν είναι καθόλου δυτική σε σχέση με τους ανατολίτες, αντιθέτως μάλλον είναι περισσότερο ανατολίτικη σε σχέση με τους δυτικούς.
Ομως δεν θεωρώ τον Τουρκικό λαό τυπικό δείγμα ανατολίτη όπως πχ θεωρώ τους Σαουδάραβες, τους Ιορδανούς, τους Παλαιστίνιους, τους Ιρανούς κλπ, κλπ. Είναι "άλλη" η κουλτούρα τους... Το "Ανατολίτης" με την πάρα πολύ καλή έννοια, να ξαναδιευκρινίσω.

Fegia είπε...

@h.constantinos
Εχω καταλάβει την οπτική σου, διαβάζοντας τις απαντήσεις σου στα σχόλια της υπέροχης ανάρτησής σου ( Act II), έστω κι αν αυτές αφορούσαν σε διαφορετικές "πολιτισμικές" ομάδες από τους Ανατολίτες...

Σχετικά με την πολιτισμική ταυτότητα των νεότουρκων, συμφωνώ πως δεν αποτελούν τυπικό δείγμα "ανατολίτη", τουλάχιστον αντίστοιχο μ΄αυτά τα παραδείγματα που αναφέρεις.

Καλό βράδυ

Roadartist είπε...

Καλημέρα (γρήγορη..)
Εκτός απο το πολύ ενδιαφέρον ποστ, αρκετά ενδιαφέροντα ήταν και τα σχόλια των 2 σας..
Δεν εχω το χρονο να γραψω πολλά, συμφωνω για τα εγκληματικά πολεοδομικά λάθη μας.. αυτό φαίνεται και απο μια ματιά στην Αθήνα, το νιώθω καθημερινά.. Οι αρχιτέκτονες, μηχανικοί εγκλημάτισαν πραγματικά πάνω της..Νομίζω έχουμε ως λαός μια απίστευτη τάση αυτοκαταστροφής.. Καθετί όμορφο μπορούμε άνετα δίχως σκέψη και τύψεις να το γκρεμίζουμε...και το αντικαθιστούμε με τερατουργήματα..
Λοιπόν πολύ γρήγορα απλά θέλω να πω καταρχήν μπράβο fegia που δεν ξέχασες (γιατί δεν είναι και τόσο αυτονόητο όσο πιστεύεις το να θυμόμαστε ιστορικές επαιτίους..)
Α, και κατι ασχετο.. Συνήθως οταν εχεις χρονο για ταξίδια..δεν εχεις τα χρήματα... Και οταν εχεις τα χρήματα..δεν εχεις το χρόνο!! :)) Πότε τελικά δεν τα έχεις όλα.. Εκτός απο εξαιρέσεις βέβαια.. {δεν ανείκω σε αυτές :((( }
Καλό σκ, χάθηκα, ελπίζω απο εβδομάδα να τα λέμε πάλι όπως πριν!

Roadartist είπε...

Φαντάσου πόσα θα έγραφα.....αν ειχα το χρόνο.. χαχα φιλάκια :)

Fegia είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Fegia είπε...

@roadartist
Eπιτέλους σε ξαναβρίσκουμε!

Ο χρόνος μας κυνηγάει όλους. Ελπίζω να χαλαρώσεις σύντομα...

Βρίσκω την ευκαιρία να σχολιάσω και την ψηφοφορία σου.
Χαίρομαι για τις δύο πρωτιές. Το αξίζουν, για διαφορετικούς λόγους...
O Philip Glass σε συνδυασμό με Leonard Cohen θα είναι εκρηκτικό (μουσικό) μίγμα!!!
Ψήνομαι για να κατέβω...
Ο Μanu Chao απολαυστικός, δυναμικός, επαναστάτης...

Όσο για τη δική μου επιλογή, για μια ακόμη (πολλοστή) φορά ξέμεινα με τη μειοψηφία.
Η P.J. Harvey παραμένει μια τραγουδίστρια που θα ήθελα πολύ να ακούσω live.. Για πολλούς λόγους. Για αντίστοιχους λόγους θα ήθελα να (ξανα)ακούσω τον Nick Cave αλλά όπως τον γνώρισα παλιά, με τον εκρηκτικό του ήχο (παρέα και με τον Blixa) και όχι τόσο λυρικό, όπως στα τελευταία του άλμπουμ...

Φιλάκια...

Βάσσια είπε...

Δεν θα σταθώ στο πολιτικό κομμάτι που αφορά την πόλη.

Γνωρίζω όμως ότι από τους δέκα φίλους και συγγενείς που την επισκέφτηκαν, οι εννέα γύρισαν με άριστες εντυπώσεις.

Τους άρεσε η πόλη, ο Βόσπορος, η συμπεριφορά των Τούρκων.

Ίσως να είναι τυχαίο, δεν έχω πάει κι έτσι δνε μπορώ να πω.

Δυνατό κείμενο και μαθαίνουμε.

Καλό απόγευμα
:-)

Ανώνυμος είπε...

...θα βρίσκεται εκεί, στα βάθη της καινούργιας κοιλάδας που παλιά λεγόταν "Βόσπορος" κάτω κάτω σ' ένα λασπωμένο γκρεμό, που θα τον σηματοδοτούν παπούτσια επτακοσίων χρόνων, φωλιές για τα καβούρια τώρα πια, μπότες παράταιρες, κόκαλα από καμήλες και μπουκάλια με ερωτικά γράμματα απευθυνόμενα σε άγνωστες αγαπημένες, κάπου εκεί πίσω από τις σκεπασμένες με δάση από σφουγγάρια και μύδια πλαγιές, όπου θα γυαλίζουν μαργαριτάρια, σκουλαρίκια, καπάκια από γκαζόζες και χρυσά βραχιόλια... ανάμεσα σε σκελετούς δολοπλόκων του παλατιού, που θα είναι ακόμα διπλωμένοι στα δυο, όπως ήταν μέσα στα τσουβάλια που τους είχαν βάλει για να τους πνίξουν, και ορθοδόξων παπάδων που θα κρατούν ακόμα σφιχτά σταυρούς και σκήπτρα και θα έχουν ακόμα πάνω τους βόλια όπλων και αλυσίδες στους αστραγάλους τους...

Από τις πιο συνταρακτικές περιγραφές του Βοσπόρου που έχω διαβάσει από το Μαύρο βιβλίο του Ορχάν Παμούκ.

Καλό βράδυ...

ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ είπε...

...και στην κορφή κανέλλα...
ΓΑΜΩ ΤΟΥΣ ΤΟΤΕ ΕΛΛΗΝΑΡΑΔΕΣ ΡΟΥΦΙΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΟΤΕΣ ΠΟΥ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΓΙ'ΑΥΤΟΥΣ ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ ΕΙΧΑΝ ΤΟ ΧΡΗΜΑ.

Nefelli είπε...

Fegia μου καλησπέρα.
Εκπληκτική η ανάρτηση σου.
Αν και μου έβαλες αντικρουόμενες σκέψεις στο κεφάλι.
να στεναχωρηθώ που η Πόλη δεν ανήκει στην Ελλάδα ή να χαρώ που έστω και έτσι η ομορφιά της παρέμεινε αναλλοίωτη?
Πόσο δίκιο έχεις τελικά!!!
Άστο, καλύτερα να μην το αναλύσουμε, γιατί το θέμα πονάει.
Δυστυχώς δεν έχω πάει στην Κωνσταντινούπολη, αλλά είναι μια υπόσχεση που έχω δώσει στον εαυτό μου. Κάποτε θα πάω και θα γίνω κι εγώ μάρτυρας της ανώθευτης ομορφιάς της.
Μπράβο σου fegia για την αναφορά σου στην πόλη.Μου άρεσε πολύ η οπτική σου.
καλό σου βράδυ

Fegia είπε...

@vassia
Αξίζει να επισκεφθείς την Κωνσταντινούπολη. Κάθε φορά ανακαλύπτεις κάτι διαφορετικό. Είναι ανεπανάληπτη εμπειρία, ιδίως για εμάς τους Έλληνες.

Ανεξάρτητα από τη σχέση που έχει ο καθένας μας με τη θρησκεία, η επίσκεψη στο Πατριαρχείο και η παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας είναι μια πραγματική επαφή με το Υπερβατικό, με το Θείο...

Καλό Σ.Κ. :)

Fegia είπε...

@ανώνυμος
Συγκλονιστική η περιγραφή που παραθέτεις, και αποκτά μεγαλύτερη αξία όταν ξέρεις από ποιόν γράφηκε.

Καλό Σ.Κ.

Fegia είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Fegia είπε...

@νικος
Πονάνε τέτοιες αναφορές και αναμνήσεις...

Καλό Σ.Κ. φίλε

Fegia είπε...

@nefelli
Καλή μου Νεφέλη να επισκεφθείς με την πρώτη ευκαιρία την Πόλη.
Ισχύουν όσα ανέφερα και στη vassia.

Είναι κρίμα που μπορούμε να την απολαύσουμε μόνο ως επισκέπτες...

Φιλάκια, για ένα απολαυστικό Σ.Κ.

Nikol Konstante είπε...

Καλημέρα! πολύ όμορφη κουβέντα και εποικοδομητική...φέτος θα είναι η πρώτη φορά που θα ταξιδέψω στην Πόλη, αν και όνειρο από χρόνια, μόνο 3 μέρες...κάτι μου λέει ότι είναι λίγες όσο πλησιάζουν οι μέρες...
Ακριβώς την ίδια αναρώτηση για το πώς θα ήταν, αν ήταν ελληνική, είχα κι εγώ πριν μερικές μέρες,
κατέληξα στο: ευτυχώς που δεν είναι...δεν ξέρω γιατί!
αυτή η σκέψη πάντως, μου ανακούφισε λίγο τις επιφυλάξεις που είχα για να προγραμματίσω το ταξίδι...